رادیوتراپی چیست؟
پرتو درمانی استفاده از پرتوهای یونساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافتهای سرطانی است. در این روش در اثر آسیب DNA، سلولهای ناحیه درمان (بافت هدف) تخریب و ادامه رشد و تقسیم غیرممکن میشود. اگرچه پرتو علاوه بر سلولهای سرطانی به سلولهای سالم نیز آسیب میرساند ولی اکثر سلولهای سالم بهبودی خود را دوباره بدست میآورند. هدف از پرتو درمانی از بین بردن حداکثر سلولهای سرطانی با حداقل آسیب به بافتهای سالم است.
مواقع استفاده از پرتودرمانی
رادیوتراپی ممکن است برای درمان انواع تومورهای جامد شامل تومورهای مغز، پستان، دهانه رحم (Cervix )، حنجره، ریه، پانکراس، پروستات، پوست، نخاع، معده، رحم یا سارکومای بافت نرم و استخوان درمان لوسمی و لنفوم (تومور سیستم لنفاوی) و برخی تومورهای خوش خیم به کار رود. مقدار دز مورد استفاده در پرتودرمانی به نوع تومور و بافت یا اندامهای درمعرض آسیب بستگی دارد. برای بعضی از تومورها، پرتودهی به نواحی غیرتومورال برای جلوگیری از رشد مجدد سلولهای سرطانی صورت میگیرد. این تکنیک، پرتو درمانی پیشگیریکننده (Prophylactic) نامیده میشود. رادیوتراپی همچنین میتواند به کاهش علائم بیمار مثل درد ناشی از گسترش سرطان به استخوان یا سایر بافتهای بدن کمک کند. این تکنیک رادیوتراپی تسکینی (Palliative) نامیده میشود. بهطور کلی درتعدادی از بیماران هدف از درمان، تخریب کامل تومور و بعضی بیماران کوچک کردن تومور یا کاهش علائم بیماری (مانند درد) است. نیمی از بیماران سرطانی پرتودرمانی میشوند. پرتودرمانی ممکن است به صورت منفرد یا همراه با دیگر روشهای درمان (شیمی درمانی یا جراحی) مورد استفاده قرار گیرد. حتی دربعضی موارد ممکن است بیش از یک روش پرتودرمانی به کار گرفته شود.
به علت توانایی دستگاه رادیوتراپی در کنترل رشد سلول، از آن در درمان سرطان استفاده می گردد. پرتوهای یونیزان، به دلیل تولید یون های مثبت و منفی به DNA بافتی که تحت تابش قرار دارد آسیب می زند و درنهایت باعث مرگ سلولی می شود. حال می دانید که اکثر تومورهای سرطانی در قسمت های داخلی بدن قرار دارند و برای اینکه تابش ها به بافت سرطانی برسند باید از اعضا و اندامهای مختلف عبور کنند. برای حفظ بافت سالم (مانند پوست یا ارگان هایی که در مسیر تابش پرتو به تومور هستند) باریکه های پرتوی شکل داده شده در زوایای مختلف به تومور تابیده می شود تا بیشترین میزان دز در تومور جذب شود نه بافت های سالم اطراف.
رادیوتراپی با آسیب به DNA سلول های تومورال، تأثیر خود را می گذارد. این آسیب به DNA توسط یکی از دو صورت انرژی، فوتون یا ذرات باردار ، ایجاد می شود. این آسیب می تواند به صورت یونیزاسیون مستقیم یا غیر مستقیم زنجیرۀ DNA را تحت تأثیر قرار دهد.